باشگاه خبرنگاران جوان
بيماري EDS يك بيماري عفوني مرغان تخمگذار بوده كه توسط يك آدنوويروس جمع كننده گلبولهاي قرمز ايجاد شده و باعث كاهش توليد تخم‌مرغ و توليد تخم‌مرغ‌هاي بدون پوسته يا با پوسته نازك مي‌گردد، بدون اينكه علائم باليني خاصي در گله ايجاد نمايد.
، بيماري EDS كه در مرغان تازه به تخم آمده ظاهر مي شود مانع رسيدن ميزان تخمگذاري به حداكثر شده يا باعث كاهش شديد و ناگهاني آن مي گردد.ميزان كاهش تخم تا 30 درصد گزارش شده و حدود سه هفته طول مي كشد و گاهي نوسانات توليد تا مدتها ادامه مي يابد تخم مرغ تغيير شكل يافته و پوسته آن نرم و ضعيف بوده رنگدانه آن در پوسته هاي قهوه اي از بين مي رود و در روي آن رسوبات گچي دانه دانه ظاهر مي گردد.
اسهال و كمخوني ازعلائم بيماري است و كاهش اشتها نيز به مدت يك هفته طول مي كشد .سفيده تخم مرغ رقيق و گاهي قسمت سفت سفيده تيره مي باشد.
تغييرات ميكرسكپيك نيزدر بافتهاي غدد مترشحه كلسيم كه عبارت از آتروفي باعث غده اي، ادم و نفوذ لمفوسيتها و پلاسماسل و بميزان كمتر هتروفيل و ماكروفاژ در بافت مشاهده مي گردد.
بنظر مي رسد كه تغييرات در غدد مترشحه مجراي تخم باعث كاهش pH محيط و در نتيجه تغييرات در سفيده و پوسته تخم مي گردد.
pH مجراي تخم بطور طبيعي 5/6+3/0 است كه دراثر اين بيماري به 6+3/0 مي رسد و pH سفيده تخم مرغ طبيعي (چند ساعت پس از گذاردن) 8/8-5/8 است كه در تخم مرغهاي با پوسته نازك يا نرم 8-2/7 است.
بطور مصنوعي نيز مي توان با افزايش pH محيط تغييرات حاصله در سفيده و پوسته را از بين برد و يا با كاهش pH مثلاً با گذاردن مايه خميري با pH 5/4 داخل مجراي تخم براي مدت چند روز تخم مرغ با پوسته نازك توليد نمود.
پيشگيري
جهت پيشگيري بيماري از تزريق واكسن غير فعال روغني بدن اثر سوء روي تخمگذاري استفاده نموده اند.
اين واكسن در گله هاي مادر يا گله هاي تخمگذار سنين 18-14 هفتگي به ميزان 5/0 سانتيمتر مكعب براي يكبار در عضله تزريق مي شود.تعيين ميزان ايمنيت به روش آزمايش HI در اين گله ها نشان دهنده ايمنيت طولاني بوده است .
بعلاوه باید از خرید جوجه از مرغداریهای آلوده جلوگیری کرد. برای پیشگیری از بیماری می توان پولت هایی را كه در آینده به عنوان تخم گذار یا مادر پرورش می یابند، حدود 2 تا 4 هفته قبل از آغاز دوره تخم گذاری یعنی در سن 14 تا 18 هفتگی توسط تزریق واكسن كشته روغنی واكسینه نمود.
یك نوبت تزریق واكسن بمنظور ایجاد محافظت در برابر بیماری برای تمام طول دوره تخم گذاری حتی در مواقعی كه عیار پادتن های مادری در برابر EDS پایین باشد، كافی است. اگر آب مصرفی مرغداری از رودخانه تامین می گردد باید آب را ضد عفونی کرد.