خبرگزاری فارس
در حالی نگرانی از گرم شدن کره زمین و تاثیر آن بر کاهش تولید کشاورزی وجود دارد که فائو پیش‌بینی می‌کند پتانسیل تولید در نواحی معتدل و عرض شمالی افزایش، اما در نواحی استوایی و نیمه‌استوایی کاهش می‌یابد.
خبرگزاری فارس: افزایش تولیدات کشاورزی ایران با گرم شدن زمین/ کشاورزی دنیا در ۱۸ سال آینده
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، روند رو به رشد جمعیت از یک سو و تغییر اقلیم، گرم شدن کره زمین،کاهش منابع تولید و آب همه باعث شده که نگرانی‌هایی از آینده تولید و امنیت غذایی در دنیا وجود داشته باشد، گزارش حاضر آینده تولید محصولات کشاورزی و دامی را از نگاه سازمان خواروبار جهانی بررسی می‌کند.
با افزایش درآمد، رژیم غذایی جمعیت کشورهای در حال توسعه دستخوش تغییر شده است. سهم محصولات اساسی مانند غله و محصولات ریشه‌ای و غده‌ای در حال کاهش و سهم گوشت، فرآورده‌های دامی و نباتات روغنی در حال افزایش است.
در فاصله سالهای بین 66- 1964 و سالهای 99- 1997 مصرف سرانه گوشت در کشورهای در حال توسعه 150 درصد و مصرف سرانه فرآورده‌های لبنی 60 درصد افزایش پیدا کرد و تا سال 2030 مصرف سرانه فرآورده‌های دامی 44 درصد دیگر افزایش خواهد یافت و همچون گذشته، رشد مصرف گوشت طیور سریع‌تر خواهد بود.
بنابراین در این شرایط افزایش سرانه مصرف وظیفه سنگینی بر عهده بخش تولید خواهد بود، بهبود بهره‌وری یکی از منابع عمده افزایش رشد است که در این صورت میزان شیردهی بالاتر خواهد رفت و در اثر اصلاح‌نژاد و مدیریت صحیح وزن متوسط لاشه و نرخ کشتار افزایش پیدا می‌کند. این امر باعث خواهد شد که افزایش تولید برای دام اضافی کمتری نیاز باشد بدین ترتیب از میزان خسارت وارده به محیط زیست از طریق چرای بی‌رویه و ضایعات ، کم‌تر شود.
*کسری 509 میلیون تنی نیاز گوشت دنیا در 18 سال آینده
بر اساس گزارش فائو سازمان خواروبار جهانی در کشورهای در حال توسعه میزان تقاضا سریع‌تر از تولید رشد خواهد کرد و منجر به کمبود تجاری روزافزونی خواهد شد. در مورد تولید گوشت این مسئله شدیدتر خواهد بود. کمبود تولید از 1.2 میلیون تن در سال 99- 1997 به 509 میلیون تن در سال 2030 خواهد رسید ( به رغم افزایش صادرات گوشت از کشورهای آمریکای لاتین).
*کسری 39 میلیون تنی نیاز فراورده‌های لبنی دنیا در 18 سال آینده
در مورد شیر و مواد لبنی میزان کمبود نه به آن شدت، ولی به هر حال قابل توجه خواهد بود و از 20 میلیون تن به 39 میلیون تن در سال خواهد رسید.
*رشد 6 برابری دامداری‌های صنعتی نسبت به عشایری در آینده
واحدهای صنعتی دامداری بیش‌ترین سهم در افزایش تولید دامی خواهند داشت. در سالهای اخیر دامداری صنعتی دو برابر بیش‌تر از دامداری‌های سنتی و شش برابر بیش‌تر از عشایری رشد پیدا کرده است.
*کاهش 10 میلیون تنی جنگل دنیا در 20 سال گذشته
بر اساس گزارش فائو طی دهه 1990 در حدود 9.4 میلیون هکتار در سال (یعنی سالانه به وسعت کشور بلژیک) از سطح جنگل‌های دنیا کاسته شده است.
با این حال نرخ جنگل‌زدایی در دهه 1990 از دهه 1980 کندتر بوده است. در حال حاضر در کشورهای صنعتی و کشورهای در حال صنعتی شدن و بسیاری از کشورهای در حال توسعه مانند بنگلادش، چین، هند ترکیه و ویتنام میزان جنگل‌کاری از میزان برداشت بیش‌تر است.
*افزایش 120 میلیون هکتاری مزارع در 18 سال آینده
بر اساس برآوردهای انجام شده وسعت اراضی زراعی تا سال 2030 در حدود 120 میلیون هکتار افزایش خواهد یافت، حال آن که اراضی شهری نیز با نرخ قابل ملاحظه‌ای گسترش خواهد یافت. قسمت اعظم این اراضی باید از طریق قطع جنگل‌ها تأمین شود. علاوه بر این، پیش‌بینی می‌شود تا سال 2030 مصرف سالانه الوار صنعتی در سطح دنیا 60 درصد افزایش یابد و به 2400 میلیون مترمکعب برسد.
*جهان آینده کمبود چوب نخواهد داشت
سازمان خواروبار جهانی پیش بینی می‌کند جهان در آینده با کمبود چوب مواجه نخواهد شد، با وجود این که آهنگ تخریب جنگل‌ها کندتر می‌شود، بهره‌وری صنعت چوب روز به روز بیش‌تر می‌شود. درختکاری با هدف تولید چوب نیز به سرعت افزایش می‌یابد. انتظار می‌رود تولیدات الوار صنعتی از این گونه اراضی سال 2030 دو برابر شود و از 400 میلیون مترمکعب فعلی به حدود 800 میلیون مترمکعب برسد.
همچنین عرضه چوب و سایر فرآورده‌های جنگلی از طرق کاشت درختان در حاشیه جاده‌ها، شهرها، کنار منازل و مزارع افزایش چشمگیری پیدا خواهد کرد.
*چالش آینده جنگل
چالش‌های عمده زیر بخش جنگل شامل پیدا کردن روش‌های مدیریت جنگل‌های طبیعی و دست کاشت است، به طوری که بتواند تولید را افزایش داده، امنیت غذایی و تأمین انرژی را برای اقشار فقیر بهبود بخشد، و فواید زیست محیطی تنوع زیستی حاصل از جنگل‌ها را حفظ نماید.
*تولید آبزیان دو برابر شده/سرانه مصرف به 20 کیلوگرم می‌رسد
شیلات: در دهه‌های گذشته تولید آبزیان از رشد جمعیت پیشی گرفته است. کل تولید آبزیان تقریبا دو برابر شده و از 65 میلیون تن در سال 1970 به 125 میلیون تن در سال 1999 رسیده است، در حالی که سرانه مصرف ماهی، سخت پوستان و نرمتنان به 16.3 کیلوگرم برای هر نفر رسیده است. احتمالا تا سال 2030 مصرف سالانه ماهی به 150 تا 160 میلیون تن افزایش خواهد یافت که معادل 19 تا 20 کیلوگرم به ازای هر نفر خواهد بود.
*سه‌چهارم ذخایر ماهی اقیانوس‌ها برداشت شده است
فائو گزارش می‌دهد این مقدار سرانه مصرف یعنی 20 کیلوگرم به طور مشخص از تقاضای بالقوه پایین‌تر است، زیرا انتظار می‌رود عوامل زیست محیطی عرضه را محدود‌تر سازند، تا پایان قرن، سه چهارم از ذخایر ماهیان اقیانوس‌ها مورد برداشت بی‌رویه قرار گرفت و تهی شد.
طی دهه 1990 برداشت از ماهیان دریایی به 80 تا 85 میلیون تن در سال رسید که تا حداکثر میزان برداشت پایدار فاصله چندانی نداشت.
آبزی‌پروری مسئله کاهش استحصال ماهیان دریایی را جبران کرد و سهم آن در تولید جهانی ماهی در سالهای 1990 دو برابر شد. این قسمت از تولید ماهیان تا سال 2015 به رشد سریع خود که معادل 5 تا 7 درصد در سال است ادامه خواهد داد. در تمام بخش‌های شیلات، تبعیت از روش‌های مدیریتی که به استحصال پایدار، به ویژه از ذخایر تحت مالکیت مشترک یا بدون مالکیت بیانجامد، الزامی خواهد بود.
*تنوع زیستی گونه‌ها از بین می‌رود
سازمان خواروبار جهانی پیش‌بینی می‌کند، در 30 سال آینده، بسیاری از مسائل زیست محیطی کشاورزی به طور جدی مطرح خواهد بود. از بین رفتن تنوع زیستی به دلیل توسعه و یا تشدید فعالیت‌های تولیدی حتی در کشورهای توسعه یافته که به طبیعت بهای بیش‌تر می‌دهند، ادامه خواهد یافت.
*کاهش مصرف ازت در آینده
کودهای ازته منبع اصلی آلودگی آب و هوا هستند، طبق پیش‌بینی‌ها رشد استفاده از این کودها کم‌تر از سابق خواهد بود، ولی مصرف این کودها هنوز می‌تواند، بر آلودگی‌ها مؤثر باشد. همچنین پیش‌بینی می‌شود، آمونیاک و متان دفع شده در بخش دام 16 درصد افزایش یابد. کنترل و کاهش آلودگی آب و هوا توسط این منابع نیاز به اقدام‌های جامعی دارد.
*گرم شدن کره زمین غذای دنیا را کم نمی‌کند
فائو پیش‌بینی می‌کند، در آینده گرم شدن کره زمین، موجودی جهانی غذا را به مخاطره نمی‌اندازد، ولی اثرات معنی‌دار آن در سطوح منطقه‌ای و محلی محتمل است. برآوردها نشان می‌دهد که پتانسیل تولید محصولات در نواحی معتدل و عرض‌های شمالی افزایش، ولی در نواحی استوایی و نیمه استوایی کاهش یابد. این امر موجب تشدید اتکای کشورهای در حال توسعه به واردات مواد غذایی می‌شود، با این وجود، افزایش توان صادرات کشورهای نواحی معتدل ممکن است، این شکاف را ترمیم نماید. بالا آمدن سطح آب دریاها تولید محصولات کشاورزی و زندگی را در کشورهایی مانند بنگلادش و مصر که دارای اراضی پست وسیعی می‌باشند، تهدید می‌کند ناامنی غذایی برای اقشار آسیب‌پذیر در کشورهای در حال توسعه ممکن است وخیم‌تر شود.
*اصلاح نباتات روش مطمئن امنیت غذایی آینده
پیش‌بینی می‌شود، تغییرات اقلیمی تا سال 2030 در کشورهای آفریقایی 2 تا 3 درصد بر کاهش تولید غلات اثر گذارد. استفاده از بذور اصلاح شده و افزایش مصرف کودهای شیمیایی ممکن است بیش از میزان لازم برای جبران این کاهش باشد، ولی این موضوع تمامی تلاش‌ها برای پیشرفت را تحت تأثیر قرار می‌دهد.