صنعت دام‌پروری و به‌خصوص حرفه گاوداری در استان همدان با مشکلاتی دست‌وپنجه نرم می‌کند تا جایی که ۵۱ واحد پرورش گاو شیری در استان همدان تعطیل‌شده است
استان همدان به علت تنوع آب‌وهوا، وجود مراتع وسیع و ییلاقی بودن منطقه، برای دامداری
و دام‌پروری شرایط مناسبی دارد.
بر اساس بررسی‌ها شیوه دامداری در استان همدان بیشتر سنتی است و مجتمع‌های دامداری صنعتی و نیمه‌صنعتی نیز گسترش‌یافته و فعالیت‌های دامداری شامل نگهداری و پرورش انواع گاو و گوساله، گوسفند، بز و بزغاله، پرورش انواع مرغ گوشتی، مرغ تخم‌گذار و بومی است.
وجود ۵ میلیون واحد دامی در استان همدان
بر اساس آمار ارائه‌شده در استان همدان پنج میلیون واحد دامی وجود دارد که از این تعداد ۳۷۰ هزار رأس گاو و گوساله، یک‌میلیون و ۴۰۰ هزار رأس گوسفند و بره، ۱۳۴ هزار رأس بز و بزغاله و ۲۰۳ هزار و ۵۳ کلونی عسل است.
همچنین یک هزار و ۳۵۵ واحد صنعتی پرورش دام و طیور و سایر ماکیان در استان همدان وجود دارد و استان همدان با دارا بودن تعداد زیادی واحد پرورش گاو شیری دارای پروانه بهره‌برداری سهم بسزایی در تولید شیر و گوشت کشور دارد.
با این تفسیر در حالی استان همدان در بسیاری از زمینه‌های کشاورزی در کشور سرآمد است که صنعت دام‌پروری و به‌خصوص حرفه گاوداری آن با مشکلاتی دست‌وپنجه نرم می‌کند.
یکی از گاو داران استان همدان در خصوص مشکلات این بخش بابیان اینکه در شرایط فعلی هر کیلو شیر از دامدار بسیار ارزان خریداری می‌شود درحالی‌که گاو دار باید مبالغ هنگفتی را برای خرید نهاده‌ها به‌صورت نقد هزینه کند، گفت: درآمد سالیانه صاحبان گاوداری به واحدها وابسته است اما در شرایط فعلی بسیاری از آن‌ها تعطیل و حتی بعضی مجبور به ذبح گاوهای شیری خود شده‌اند.
هزینه تولید یک کیلو شیر بسیار بالاتر از قیمت خرید شیر است
احمد صفری با اشاره به هزینه‌های بالای گاوداری‌ها عنوان کرد: با توجه به قیمت‌های موجود هزینه تولید یک کیلو شیر بسیار بالاتر از قیمت خرید شیر است و هزینه و درآمد واحدها هم‌خوانی ندارد و گاو دار ضرر می‌دهد.
دان و جوجه ایران به نقل از مهر؛ یکی دیگر از گاو داران استان همدان نیز بابیان اینکه یک گاوداری در زمینی به مساحت ۵ هزار مترمربع و با ظرفیت اسمی ۸۰ رأس ایجاد کرده است، گفت: متأسفانه روزبه‌روز هزینه نگهداری گاو و گاوداری گران و گران‌تر می‌شود.
محسن عمری با اشاره به افزایش روزافزون قیمت یونجه، ویزیت دامپزشک، ذرت علوفه‌ای و دیگر مواد موردنیاز برای فعال نگاه‌داشتن یک گاوداری، عنوان کرد: انگار همه‌چیز برای ورشکستگی و شکست گاو داران طراحی‌شده است.
وی از وضعیت اشتغال گاوداری خود با ناامیدی حرف زد و گفت: در ابتدا و هنگام شروع فعالیت، ۱۵ نفر در این گاوداری مشغول فعالیت بودند ولی اکنون به چهار یا پنج نفر رسیده چراکه از عهده پرداخت حقوق برنمی‌آیم.
واحدهای تولیدی در شهرستان‌ها از کمبود نقدینگی رنج می‌برند
وی ادامه داد: سود و بازپرداخت اقساط تسهیلات بانکی برای بسیاری از مردم کشور به‌ویژه تولیدکنندگان بسیار سخت است و با توجه به کاهش قدرت اقتصادی بسیاری از واحدهای تولیدی در شهرستان‌ها از کمبود نقدینگی رنج می‌برند اما با توجه به سود بالای تسهیلات بانکی، تولیدکنندگان نمی‌توانند کاری کنند.
وی افزود: در چند سال گذشته شاهد ورشکستگی بسیاری از واحدهای تولیدی و صنعتی کوچک به دلیل بدهی‌های بانکی بوده‌ایم و آن تعداد از واحدهای فعال نیز با حداقل ظرفیت خود در حال فعالیت هستند.
کارشناس کشاورزی استان همدان نیز در همین خصوص بابیان اینکه صنعت کشاورزی از مهم‌ترین بخش اقتصادی کشور است، گفت: این بخش وظیفه تهیه و تولید مواد اولیه غذایی را بر عهده دارد.
نسرین دانشمند با اشاره به اینکه این بخش دربرگیرنده شمار زیادی از کسانی است که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در مراحل مختلف تولید تا عرضه محصولات کشاورزی دخالت دارند و کار می‌کنند، گفت: پیشرفت کشاورزی و صنایع وابسته به آن، می‌تواند باعث افزایش تولید ناخالص داخلی، اشتغال‌زایی، ارزآوری و خودکفایی کشور در واردات محصولات کشاورزی شود.
وی با اشاره به وجود ظرفیت‌های پرورش دام‌های سنگین در استان همدان، گفت: این استان از نظر تولید شیر و گوشت یکی از استان‌های غنی در کشور است.
دامداری و به‌طور خاص گاوداری از شغل‌های پرخطری است که حوادث غیرقابل‌پیش‌بینی مثل مرگ‌ومیر دام همیشه در کمین نشسته و هرلحظه می‌تواند تمام داشته‌های یک دامدار را از بین ببرد
دانشمند بابیان اینکه در اینکه دامداری و به‌طور خاص گاوداری از شغل‌های پرخطری است که حوادث غیرقابل‌پیش‌بینی مثل مرگ‌ومیر دام همیشه در کمین نشسته و هرلحظه می‌تواند تمام داشته‌های یک دامدار را از بین ببرد شکی نیست، گفت: متأسفانه امروز دغدغه‌های دیگری مانند بدهی معوقه بانکی، سود جریمه دیرکرد تسهیلات بانکی، گران بودن علوفه و خوراک دام با توجه به خشک‌سالی‌ها و تأمین دارو نیز این حرفه را تهدید می‌کند.
وی بابیان اینکه در سال‌های اخیر تعدادی از گاو داران، گاوهای پرشیر خود را خشک و از مدار تولید خارج کرده‌اند و شمار دیگری از گاوداری‌هایی که در استان همدان (هم به لحاظ اعتبار صاحبانشان و هم به لحاظ حجم تولید) جزو مطرح‌ترین‌ها بوده‌اند، رسماً تعطیل و یا با کمتر از ظرفیت خود در حال فعالیت هستند، گفت: عدم توان برگشت تسهیلات اخذشده از بانک‌ها یکی از مشکلات اساسی واحدهای گاوداری محسوب می‌شود.
رئیس اتحادیه گاو داران صنعتی همدان نیز بابیان اینکه در حال حاضر ۵۱ درصد واحدهای گاوداری شیری همدان تعطیل هستند، گفت: ادامه این روند سبب ورود آسیب جدی به واحدهای گاوداری استان همدان می‌شود.
تسهیلاتی که برای واحدهای گاوداری گرفته‌شده درزمینهٔ بازپرداخت مشکل دارد
محمد رستمی با اشاره به اینکه تسهیلاتی که برای واحدهای گاوداری گرفته‌شده درزمینهٔ بازپرداخت مشکل دارد، عنوان کرد: کار به‌جایی رسیده که گاو داران، به‌جای اینکه شیر تولیدی را به کارخانه‌های همدان و واحدهای لبنی ارائه دهند شیر روانه بازار می‌شود و به‌صورت سنتی در واحدهای غیرمجاز و فله‌ای عرضه می‌شود که معضلات بسیاری به دنبال دارد.
رستمی بابیان اینکه واحدهای دامداری با مشکلات مالیاتی، بیمه و ثبت دست‌وپنجه نرم می‌کنند، بیان کرد: بر اساس قانون، دامداران از پرداخت مالیات معاف هستند ولی گاهی با اشتباهات حسابداری رقم‌های بالایی برای دامداران تحمیل می‌شود.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نیز بابیان اینکه تعطیلی برخی واحدهای دامداری به علت استراحت بین دوره‌ای است از وجود ۳۴۹ واحد پرورش گاو شیری صنعتی با ظرفیت ۲۹ هزار رأس در همدان خبر داد.
محمد نظر پور با اشاره به اینکه ۵۱ واحد پرورش گاو شیری در استان همدان تعطیل‌شده که ۱۴ درصد از کل واحدهای پرورش گاو شیری استان را شامل می‌شود، گفت: ۲۰ درصد واحدهای دامداری استان همدان غیرفعال است.
علت عمده تعطیلی واحدهای دامی به علت استراحت بین دوره‌ای، مشکلات بانکی و بدهی معوق و گاهی رها شدن واحد توسط مالکان و اختلافات شرکا بوده است
وی اضافه کرد: علت عمده تعطیلی واحدهای دامی به علت استراحت بین دوره‌ای، مشکلات بانکی و بدهی معوق و گاهی رها شدن واحد توسط مالکان و اختلافات شرکا بوده است.
وی افزود: در حال حاضر ۲۶۱ واحد گوساله پرواری با ظرفیت ۲۸ هزار رأس، ۸۷ واحد بره پرواری با ظرفیت ۳۴ هزار رأس و ۳۲ واحد گوسفند با ظرفیت ۱۶ هزار رأس در همدان وجود دارد که در واحدهای پرواربندی بره و گوساله پس از پروار و فروش دام‌ها در بازار واحدها یک دوره استراحت دارند.
نظر پور بابیان اینکه با راه‌اندازی سامانه «بهین‌یاب» تسهیلات رونق تولید به واحدهای دامداری پرداخت می‌شود، گفت: به تمام بهره‌برداران برای ثبت‌نام در این سامانه اطلاع‌رسانی شده است.
وی تأکید کرد: تاکنون ۶۰ بهره‌بردار برای دریافت۳۲ میلیارد تومان تسهیلات به بانک کشاورزی استان معرفی‌شده‌اند.
علت تعطیلی دامداری‌های استان همدان مشخص شود
رئیس اتاق بازرگانی استان همدان نیز در همین خصوص با اشاره به اینکه باید فشار از بخش تولید برداشته شود، گفت: علت تعطیلی دامداری‌های استان همدان باید مشخص شود تا بتوان این واحدها را به تولید بازگرداند.
علی‌اصغر زبردست با تأکید بر اینکه اولویت باید احیا و راه‌اندازی واحدهای تعطیل دامداری در استان همدان باشد چراکه هزینه ایجاد این واحدها انجام‌شده است و نباید دوباره هزینه برای ایجاد واحد جدید صرف شود، عنوان کرد: ۴۰۰ واحد فله فروشی لبنی در سطح شهر همدان فعال هستند که از سازمان صنعت، معدن و تجارت همدان خواسته‌شده آن‌ها را ساماندهی کند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نیز با تأکید بر اینکه اتاق بازرگانی باید بازار فروش محصولات کشاورزی را کشف کند افزود: ظرفیت فعالیت صنایع تبدیلی لبنی ناقص است.
منصور رضوانی جلال با اشاره به اینکه درگذشته به تولید فکر شده ولی به بازار و فروش تولید فکر نشده است، افزود: عمده مشکلات در بخش کشاورزی به بعد از تولید مربوط می‌شود.
وی بابیان اینکه ۳۵۱ هزار تن شیر خام در استان همدان توسط دامداری‌ها تولید می‌شود، عنوان کرد: باید به بعد از تولید کمک کرد که منشأ بسیاری از مشکلات در این بخش است.
کمبود نقدینگی یکی از مشکلات بخش کشاورزی است
وی عنوان کرد: کمبود نقدینگی یکی از مشکلات بخش کشاورزی است ولی همه مشکلات نباید به آن عطف داده شود.
وی با اشاره به اینکه صنایع گوشتی و تخم‌گذار در همدان وضعیت خوبی دارند ولی درزمینهٔ پرواری و شیری مشکلات عدیده‌ای وجود دارد، عنوان کرد: اتاق بازرگانی استان همدان باید کمک کند بازارهایی ایجاد شود تا بتوان تولیدات کشاورزی را به نقدینگی تبدیل کرد.
آنچه مسلم است اینکه وجود مشکلات متعدد در صنعت گاوداری بسیاری از سرمایه‌گذاران این بخش را ناامید کرده و زیر بار سختی‌های آن کمر خم کرده‌اند و درصد قابل‌توجهی از گاوداری‌ها به سمت رکود و تعطیلی کشیده شده‌اند.
۵۴ کارخانه تولید فرآورده‌های لبنی در استان همدان وجود دارد
دبیر اتاق تعاون استان همدان در همین خصوص بابیان اینکه در استان همدان ۵۴ کارخانه تولید فرآورده‌های لبنی وجود دارد، افزود: از ۵۴ شرکت فرآورده لبنی ۱۳ مورد تعاونی است.
رحمان نادی عنوان کرد: از ۵۴ کارخانه فرآورده لبنی ۳۶ واحد در دو یا سه سال گذشته به دلیل از دست دادن بازار فروش تعطیل‌شده‌اند و اکنون فقط ۱۸ واحد در حال فعالیت است.
نادی علت اصلی تعطیلی شرکت‌های فرآورده‌های لبنی را رقابتی نبودن کالا دانست و ادامه داد: کارخانه‌ها باید از قوانین و مقررات و نظارت‌های مستمر تبعیت کنند.
وی با اشاره به زیادشدن بازار فله فروشان فرآورده‌های لبنی، ادامه داد: ۴۰۰ واحد شناسایی‌شده که خود فرآورده لبنی تولید کرده و عرضه می‌کنند.
با این تفاسیر ازآنجایی‌که سهم زیادی از مصارف غذایی مردم در کشور به فرآورده‌های دامی و طیور اختصاص دارد انتظار می‌رود مسئولان متولی بر روند تولید و عرضه این اقلام پرمصرف دقت و نظارت بیشتری داشته باشند و مشکلات و دغدغه‌های این بخش‌ها را نادیده نگیرند و نسبت به حل مشکلات و دغدغه‌های آنان اهتمام و جدیت بیشتری داشته باشند.