با وجود افزایش قیمت اخیر در بازار مرغ همچنان مرغداران از روند تولید و فروش ناراضی هستند و بسیاری از مرغداریها در آستانه ورشکستگی قرار گرفتهاند
خوشبختانه در سالهای اخیر در زمینه تولید گوشت مرغ کشورمان به خود کفایی رسیده است و علاوه بر تامین نیازهای داخلی میتواند یکی از صادرکنندگان گوشت مرغ
به دیگر کشورها علی الخصوص کشورهای حوزه خلیج فارس باشد اما با وجود این خودکفایی و پتانسیل بسیار بالا برای صادرات اکثریت مرغداریهای داخلی به اذعان خودشان در آستانه ورشکستگی هستند و دیگر این روند صرفه اقتصادی ندارد.
اخیرا با افزایش قیمت مرغ به ده هزار تومان در آستانه ماه مبارک رمضان تصمیم گرفتیم تا واکاوی مختصری از این مشکل داشته باشیم تا ببینیم با وجود این افزایش قیمتها در سالهای اخیر چرا مرغداریهای کشور در آستانه ورشکستگی هستند و بیشتر مرغداران عطای این کار را به لقایش بخشیدهاند؟
خودکفایی در تولید مرغ و فعالیت مرغداران/ فروش مرغ هزار تومان زیر قیمت تمام شده
طبق گفتههای رئیس امور مرغ گوشتی وزارت جهاد کشاورزی، ایران در تولید گوشت مرغ به خودکفایی رسیده است و هماکنون در حدود 25 هزار واحد مرغداری در سطح کشور مشغول به فعالیت هستند، با وجود این خودکفایی و جلوگیری از واردات مرغ گوشتی انتظار میرفت که قیمت تمام شده برای مصرف کننده کاهش پیدا کند که عملا چنین اتفاقی رخ نداد و علاوه بر اینکه مصرف کنندگان قیمت بالایی بابت این محصول میپردازند مرغداران نیز مدعی هستند که تولید مرغ دیگر صرفه اقتصادی ندارد و بیشتر آنها در آستانه ورشکستگی کامل میباشد.
البته طبق صحبتهای رئیس اتحادیه مرغداران علی رغم افزایش قیمتهای سالانه، این محصول گوشتی تا هزار تومان زیر قیمت تمام شده در واحدهای مرغداری به فروش میرسد که همین مسئله دلیل اصلی ورشکستگی بسیاری زا واحدها تولیدی است که به جای سوددهی با ضررهای کلانی مواجه میشوند.
نهادههای دامی وارداتی و دلالان یکی دیگر از دلایل نوسان قیمت
نهادههای دامی ویا همان خوراک اولیه برای مرغداری ها از جمله اقلام وارداتی در کشور است و همین موضوع باعث شده است که قیمت تمام شده گوشت مرغ تنها به تولید کنندگان داخلی بستگی نداشته باشد و علیرغم عدم واردات گوشت مرغ به دلیل واردات غذای مرغ و یا همان نهادههای دامی بخش عمده نوسان قیمت در دست تولیدکنندگان برای تنظیم بازار نباشد.
نوسان قیمت دلار و وجود دلالی در این حوزه باعث شده است که علاوه بر نوسان قیمتها و افزایش قیمت برای مصرف کنندگان برخلاف عدم افزایش قیمت فروش مرغدارها رانتهایی در این بخش ایجاد شود که برای بعضی شرکتهایی که توانستهاند از این رانت استفاده کنند سودهای کلانی به همراه داشته باشد، از سویی دیگر به دلیل قیمت بالای این نهادههای دامی قیمت تمام شده مرغ بسیار افزایش پیدا میکند، در حالی که واسطههایی که از این واحدهای تولیدی مرغ را خریداری میکنند حاضر به پرداخت قیمت تمام شده نیز نیستند.
این رانت بازی و صدور مجوز واردات نهادههای دامی برای شرکتهای خاص مسئلهای بود که چندین بار پایش به مجلس نیز باز شد و نمایندگان مجلس به دولت برای رسیدگی به این وضعیت نامه نوشتند که به نظر میرسد پیگیری در این خصوص فایدهای نداشته است و دلالان پشتشان به جاهای مهمی گرم است که ابایی از این پیگیریها ندارند.
اخیرا رئیس هیئت مدیره کانون انجمنهای صنفی تولیدکنندگان مرغ گوشتی ایران و رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی مرغداران گوشتی آذربایجانشرقی به نمایندگی از مرغداران گوشتی ایران نامهای به دولت فرستادهاند که طی آن به تندی از شیوههای دولت در بازار مرغ انتقاد کردهاند و دولت را حامی دلالان دانستهاند و از خرید مرغ گوشتی با قیمت بسیار پایینتر از نرحخ تمام شده توسط دلالانی که وجاهت قانونی ندارند خبر دادهاند و مدعی شدهاند که دولت با حمایت از این دلالان مسیر ورشکستگی مرغداران را فراهم کرده است.
ناتوانی در صادرات مشکل اصلی مرغداران
در حالی که با خودکفایی در بخش تولید گوشت مرغ میتوانستیم با صادرات این محصول علاوه بر اشتغالزایی ارزآوری بالایی برای کشور داشته باشیم به دلیل "عدم توانایی در رقابت با کشورهای خارجی" و"محدودیتهای قرنطینهای" میزان این صادرات بسیار کمتر از چیزی است که انتظار میرود.
در سال 94 از میان دو میلیون تن تولید گوشت مرغ تنها 100 هزار تن سهم صادرات را به خود اختصاص داده است که رقمی بسیار ناچیز به نظر میرسد و دلیل اصلی که باعث شده است کشورمان در رقابت با کشورهایی نظیر ترکیه وبرزیل باز بماند اتخاذ سیاستهای حمایتی دولت در این کشورها برای صادرات است علیرغم این مسئله که قیمت گوشت صادراتی بسیار پایینتر از قیمت مصرفی این کشورها است که این زیان وارده از طریق سود فروش داخلی جبران میشود.
حال دولت ما نیز وظیفه دارد تا ضمن حمایت از مرغداران دست دلالانی را که این بازار را به راحتی آشفته میکنند کوتاه نماید تا علاوه بر عرضه این محصول با قیمت مناسب در داخل کشور شاهد صادرات بیش از پیش این محصول در بازارهای جهانی باشیم.
منبع: آناج