مزایای استفاده ازمواد طعم دهنده درصنعت طیور

چاپ

سابقه استفاده ازمواد خوش طعم کننده درتغذیه حیوانات به سال ۱۹۴۶ بازمی گردد. استفاده از این مواد درجیره غذایی حیواناتی از قبیل گاو، گوسنفد و سایرحیوانات مزرعه ای altکاملا مرسوم است، ولی کاربرد این مواد درصنعت طیور، توسط متخصصین تغذیه، درحال بحث وبررسی می باشد. بعضی از متخصصین تغذیه مشتاق کاربرد این ترکیبات در تغذیه طیورهستند وبرخی دیگردراین ارتباط هیچ گونه تمایلی را نشان نمی دهند. باید توجه نمود که تعداد جوانه های چشایی در یک جوجه یک روزه فقط ۸ عدد می باشد و این جوانه ها در سن ۳ ماهگی به تعداد ۲۴ عدد افزایش می یابند. این درحالی است که تعداد جوانه های چشایی در انسان در حدود۹۰۰۰ و درگاو در حدود ۲۵۰۰۰ عدد می باشد. این تفاوت تعداد جوانه های چشایی بین طیور، اسنان و گاو، بحث های جالبی را در مورد قابلیت حس چشایی درطیور مطرح می نماید. یکی دیگرازنکات قابل توجه دیگردراین زمینه به درصد ناچیزرطوبت در خوراک طیور ومدت زمان کوتاه توقف خوراک دردهان آن ها باز می گردد. تحت این شرایط بدیهی است که قابلیت حل شدن عوامل طعم دهنده خوراک

دردهان، با بازدهی بالایی اتفاق نخواهد افتاد. بخشی ازمطالعات علمی که دراین رابطه صورت گرفته است نشان می دهد که درصورت استفاده ازمواد طعم دهنده درجیره غذایی جوجه های گوشتی و مرغان تخمگذار،هیچ گونه تفاوت معنی داری ازنظر شدت رشد وتولید تخم مرغ رخ نخواهد داد. این عده ازمتخصصین معتقدند که استفاده از مواد مطبوع درخوراک طیورازنظر اقتصادی ممکن است مقرون به صرفه نباشد. این عقاید ازدیدگاه صنعت طیور دردنیا پذیرفته شده نیست. واقعیت آن است که تعداد جوانه های چشایی با افزایش سن طیور افزایش می یابند. اگرچه بعضی ازمکانیسم های توجیهی براین اساس پایه گذاری شده اند که قابلیت انحلال عوامل طعم دهنده خوراک درطول هضم غذا دردستگاه گوارش طیوربسیارپایین می باشد، ولی این نکته را هم باید درنظرداشت که وجود این مواد مطبوع در خوراک، می تواند موجب تحریک حس بویایی و درنتیجه تحریک مصرف خوراک درپرنده شود.وجود مواد مطبوع کننده خوراک طیور، موجب بهبود جزیی درافزایش وزن بدن وتولید تخم مرغ می شود ولی این اثرات افزایشی ممکن است که معنی دارنباشد، ولی این عدم معنی داربودن نباید مانع از آن شود که ما یک دیدگاه درست ازکاربرد این مـواد را داشته باشیم . مواد طعم دهنده خوراک، حاوی فاکتورهای ناشناخته ای هستند که موجب تأمین سلامت پرنده می شوند و پرنده را درمقابل عوامل نامساعد حفظ می نمایند.مواد خوراکی طبیعی به طورنسبی برای طیورنامطلوب هستند زیرا از خوشخوراکی بالایی برخوردار نیستند. به عنوان مثال طیورجیره حاوی ذرت را نسبت به جیره های حاوی جو، چاودارو گندم ترجیح می دهند. طیور همچنین ازخوردن غذاهای حاوی ترکیبات غیرمعمول ازقبیل پروتئین های تک سلولی ، ضایعات فرآوری شده میوه و گیاهان دارویی خودداری می نمایند. مواد خوراکی طبیعی با خوشخوراکی بالا هم حاوی فاکتورهای زائدی هستند که اثرات نامطلوب را بر روی خوش خوراکی غذا می گذارند. به عنوان مثال، درطول مدت زمان طولانی نگهداری وذخیره سازی این مواد، ترکیبات مغذی موجود درآن ها دستخوش تغییراتی می شوند. اکسیداسیون چربی، کپک زدگی قند و فساد پروتئین از جمله واکنش هایی است که مواد مغذی، با آن روبرو می شوند. فساد این مواد مغذی با ارزش، موجب تولید ترکیبات معطری می شود که برای طیورقابل قبول و جذاب نمی باشد و همین عامل موجب عملکرد ضعیف این مواد خوراکی می شود. مشکلات مربوط به طعم غذا، ممکن است درغذاهای تازه هم وجود داشته باشد. یافته های تجربی نشان می دهند که بدون استفاده از مواد خوش طعم کننده خوراک، امکان تولید جیره غذایی که ازیکنواختی بالایی ازنظر خوشخوراکی برخوردار باشند وجود ندارد. دلیل این امربه تفاوت شرایط کشت گیاه، نوع خاک و مراحل مختلف فرآوری گیاه در کارخانجات باز می گردد. افزودنی های غذایی که درجیره های غدایی مختلف استفاده می شوند، طعم های متفاوتی دارند. به عنوان مثال ، منابع چربی که در خوراک مورد استفاده قرارمی گیرند، ممکن است از بخش هایی ازچربی غیرخوراکی بدن حیوانات که حاوی ناخالصی زیادی است استخراج شوند. همچنین مواد معدنی و ویتامین هایی که درداخل یک مکمل وجود دارند با یک کریرخاصی مخلوط می شوند ونوع کریرانتخاب شده دراین راستا می تواند طعم خوراک مصرفی را تحت تأثیرقراردهد.افزودن مواد طعم دهنده به جیره غذایی جوجه های جوان می تواند آن ها را تحریک به مصرف خوراک بیشتری نماید، زیرا جوجه هایی که تازه ازتخم خارج شده اند نسبت به مصرف خوراک رغبت چندانی نشان نمی دهند. همچنین ، غذایی که با افزودن مواد افزودنی ، خوشخوراک شده باشد، از قابلیت هضم بالاتری نسبت به جیره غذایی که خوشخوراکی کمتری داشته باشد برخوردار است .کمبود اشتها، یکی دیگراز فاکتورهایی است که می تواند خوشخوراکی غذا را تحت تأثیر قرار دهد. تغییرات شرایط محیطی ، هوای گرم ، بیماری های مختلف و وجود مواد معدنی زیاد درآب مصرفی ( شامل مقادیر بیش از ۱۰۰۰ پی پی ام از هریک از عناصر سدیم ، پتاسیم ، منیزیم وکلسیم ) ازجمله عواملی هستند که می توانند موجب افت مصرف خوراک و درنتیجه افت عملکرد حیوان شوند. مجموعه این عوامل ، تولیدکننده را مجبوربه استفاده ازمواد خوش طعم کننده خوراک می نماید.عوامل مطبوع کننده خوراک شامل انواع طبیعی و سنتتیک می باشند. افزودنی های طبیعی ازقبیل سیر،انواع ترکیبات با خاصیت ادویه ای ، زیره سیاه و انواع سنتتیک شامل عصاره انواع میوه ، وانیل ، گلوتامات سدیم و... می باشند. این مواد عمدتا" به شکل پودر تهیه می شوند وبه همراه سایر مواد ریزمغذی به خوراک طیورافزوده می شوند. حد مجاز طبیعی استفاده ازاین مواد درخوراک طیور بین ۵/۰ الی ۵/۱ درصد می باشد. این مقدار مصرف می تواند با درنظر گرفتن فاکتورهایی ازقبیل اجزاء مواد خوراکی موجود درجیره ، مدت زمان ذخیره کردن خوراک و نوع بیماری احتمالی شایع شده درگله ، به طور دقیق تعیین شود.درمورد تأثیرات این مواد طعم دهنده بر روی صفاتی ازقبیل افزایش وزن بدن و ضریب تبدیل غذایی جوجه های گوشتی، ۴ آزمایش انجام گرفت . نتایج این آزمایشات نشان داد که استفاده از مواد طعم دهنده درجیره غذایی جوجه های گوشتی موجب می شود که وزن بدن درپایان هفته چهارم ۸ گرم و درپایان هفته هشتم پرورش، ۳ گرم سنگین تراز گروه شاهد باشد. همچنین استفاده ازاین مواد موجب بهبود ضریب تبدیل غذایی به میزان ۲/%۶ درپایان هفته چهارم و۳% درپایان هفته هشتم می شود.

تأثیرمواد مطبوع کننده خوراک بر روی برنامه های محدودیت غذایی

برنامه های مختلف محدودیت غذایی، درمواردی ازقبیل شروع تولک بری و به تعویق انداختن شروع دوره تولیدی مرغان تخمگذارمورد استفاده قرار می گیرد. برنامه محدودیت غذایی به طورتجربی با استفاده ازجیره های غذایی با فیبربالا وانرژی پایین صورت می گیرد و یا این که مقدار خوراکی که دراختیارپرنده قرار می گیرد، محدود می شود. با کاربرد روش اول، معمولا" مقدارخوراک مصرفی پرنده ۵/۱ برابرافزایش می یابد وبه دنبال آن هزینه پرورش پولت هم افزایش خواهد یافت . یادآوری می گردد که منابع حاوی فیبرهم همیشه با قیمت های مقرون به صرفه و اقتصادی دردسترس نمی باشند.کاربرد دومین روش هم به دلیل انجام محاسبات دقیق برای تعیین خوراک مصرفی هرپرنده درهرروزو اشتباهاتی که ممکن است دراین راستا اتفاق بیفتد، پرهزینه خواهد بود. دراینجا به نظرمی رسد که مواد افزودنی مطبوع کننده خوراک بتوانند نقش عمده ای را ایفا نمایند. این ترکیبات موجب تحریک ترشح شیرابه های هضمی دردستگاه گوارش طیورمی شوند و به این ترتیب باعث افزایش بازدهی مصرف انرژی می شوند. به این ترتیب با تأمین انرژی مورد نیاز، مقدارخوراک مصرفی هم کمترمی شود واین امرمحدودیت غذایی را با موفقیت بیشتری روبرو می کند.

تأثیر طعم دهنده های خوراک برروی کیفیت تخم مرغ و گوشت

بعضی ازترکیبات مطبوع کننده خوراک،موجب بهبود طعم تخم مرغ می شوند. استفاده ازاین گونه افزودنی ها موجب می شود که طعم تخم مرغ درمدت زمان طولانی ذخیره سازی و حتی تحت دمای بالای محیطی، تغییرات نامطلوبی نداشته باشد. این موضوع درمورد کیفیت گوشت هم صادق است. دریکی از مطالعات صورت گرفته دراین ارتباط، مشخص گردید که درگروه دریافت کننده جیره غذایی حاوی مواد طعم دهنده ، درجه کیفیت گوشت ۱/۵ و درگروه شاهد درجه کیفیت گوشت ۵/۴ بود. مواد مطبوع کننده جیره غذایی طیور همچنین موجب کاهش تولید کلسترول مضر دردرون گوشت می شوند. به عنوان نمونه، مطالعات انجام گرفته برروی پودرسیرنشان می دهد که دراین جیره ها، فعالیت آنزیم هایی که موجب تبدیل کلسترول به اسیدهای صفراوی می شوند. افزایش می یابد. به این ترتیب کلسترول بسیارناچیزی درلاشه ذخیره خواهد شد.درسال های اخیر،زیره سیاه که یکی ازمواد مطبوع کننده خوراک (نان و پنیر) درکشورهای عربی است. درجیره غذایی جوجه های گوشتی هم به میزان ۵۰۰ تا۲۰۰۰ پی پی ام مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده ازاین ماده درجیره غذایی جوجـه های گوشتی می تواند موجب کنترل آلودگی گوشت به انواع باکتری های بیماریزا ازقبیل سالمونلا، استرپتوکوکوس و استافیلوکوکوس شود. زیره سیاه همچنین می تواند موجب بهبود عارضه استرس گرمایی، افزایش ایمنی جوجه ها درمقابل بیماری هایی ازقبیل نیوکاسل وکوکسیدیوزشود. این ماده افزودنی با تحریک غدد تیروئید، موجب افزایش قابلیت با روری درخروس ها می شود.

 

منبع: aftab.ir