صنعت تولید تخم مرغ همواره به عنوان یک صنعت تولیدی بی نظیر در دنیا مطرح بوده است. در حال حاضر دو رویکرد مختلف عمومی و اختصاصی در ارتباط با صنعت تولید تخم مرغ وجود دارد. در رویکرد عمومی، تخم مرغ به عنوان یک کنسرو طبیعی و غنی از پروتئین، انواع ویتامین ها و املاح معدنی مطرح می باشد که برای مصرف کنندگان همواره قابل دسترس، ارزان قیمت و سهل الوصول بوده است.در طول 30 سال گذشته مصرف تخم مرغ در جهان با نوسانات مختلفی روبرو بوده است. دلیل کاهش مصرف تخم مرغ در طول این سال ها، به تصور منفی مرتبط با میزان بالای کلسترول تخم مرغ (195 الی 250 میلی گرم به ازاء هر تخم مرغ) و ارتباط این ماده با بروز بیماری های قلبی – عروقی مربوط بوده است. این تبلیغات سوء موجب گردید که که محققین تغذیه مطالعات وسیع و دامنه داری را در این ارتباط آغاز نمایند و میلیون ها دلار را صرف شناخت ارتباط واقعی بین کلسترول تخم مرغ و بروز بیماری های قلبی – عروقی بنمایند.

صنعت مرغدارى نقش بسيار مهمى در تبديل دانه‌ها و ساير محصولات به گوشت و تخم‌مرغ که مواد غذائى مفيدى براى انسان هستند، دارد. صنعت مرغدارى از چندين جهات داراى اهيمت است. به‌عنوان يک منبع درآمد، منبع غذا، استفاده در صنعت.
به‌عنوان يک منبع درآمد (شاخه‌اى از کارهاى کشاورزى)
با توجه به نحوه و لزوم سرمايهٔ اندک براى پرورش مرغ در اثر فروش انواع مختلف محصولات مرغ (Hen)، (جوجه Chicken، تخم‌مرغ، مرغ تخمگذار (Hen)، خروس (Cock (Rooster))، درآمد جانبى براى کشاورز تأمين مى‌شود.

بعنوان منبع غذا
گوشت مرغ و تخم‌مرغ يکى از غذاهاى مرسوم، متداول، ارزان‌قيمت و با کيفيت خوب براى افراد بشرى بوده که به آسانى پخته شده و هميشه آماده پختن مى‌باشند.
تخم‌مرغ حاوى مقدار قابل توجهى پروتئينى با کيفيت بسيار خوب مى‌باشد که تمام اسيدهاى آمينه لازم جهت ادامهٔ زندگى و تأمين رشد را دارا است. علاوه بر اين، تخم‌مرغ منبع غنى آهن، فسفر مواد معدنى کمياب، ويتامين‌هاى K ،E ،A و تمام ويتامين‌هاى گروه B از جمله B۱۲ است و بعد از روعن جگر ماهى از نظر ويتامين D طبيعى در درجهٔ دوم اهميت قرار دارد و از نظر توليد انرژى در حد متوسط است، طورى که يک تخم‌مرغ به اندازهٔ متوسط در حدود ۷۷ کالرى انرژى توليد مى‌کند.

تخمهای مناسب برای جوجه کشی:
آزمایشها و تحقیقات انجام داده شده نشان داده است که بین شکل فیزیکی و درصد جوجه در آوری رابطه مستقیمی بر قرار است از این رو از نظر شکل تخمهای جوجه کشی باید مورد توجه قرار بگیرند.
تخم مناسب باید به صورت زیر باشند:
قالب تخم:
تخم باید بیضی شکل باشد وتخم های کج ومعوج برای جوجه کشی مناسب نیستند.تخم های دارای قالب کشیده از این نظر دارای اشکال نیستند اما به لحاظ اصلاح نژاد از این تخمها استفاده نمی شود.
وزن تخم:
وزن تخم مرغ جوجه کشی باید بین 51 تا 60 گرم باشد که این وزن بستگی به نژاد وسن مرغ دارد.در نژادهای سنگین و گله های مسن وزن تخمهای جوجه کشی باید بیشتر باشد.تخمهایی که وزن آن از 50 گرم کمتر است تولید جوجه های ضعیف می نماید.
پاکی تخم:
بهداشت تخم و ضد عفونی  صحیح  نیز مهم است.از جمع آوری تخم های آلوده حد المکان جلوگیری شود تخم های کثیف اغلب با مدفوع همراه است.مدفوع مرغ خود حاوی میلیونها میکروب سایپروفیت وگاهی بیماری زا است.وقتی چنین تخمهایی داخل ماشین قرار بگیرد در شرایط حرارتی و رطوبتی مناسب میکروبها به سرعت افزایش پیدا می کنند و علاوه بر اینکه زندگی جنین داخل تخم را به خطر می اندازند سبب فساد و آلودگی ماشین نیز می گردند.به این دلیل نباید تخمهای کثیف الوده را در داخل ماشین قرار داد.یکی از اصول حتمی انتخاب تخم های جوجه کشی پاکی آن است. برای پاک کردن تخم آلوده از پارچه های زبر یا تیغ یا سمباده نرم استفاده کنید از شستن تخمها جدا خوداری کنید زیرا در روی پوسته تخم ماده محافظی و جود دارد که در اثر شستشو از بین می رود و باعث نفوذ ویروسها و باکتری ها به داخل تخم از راه منافذ مو جود در پوسته می شود و نفوذ باکتری ها منجر به افزایش مرگ مرگ و میر در هفته اول و ضعیف شدن جنین داخل تخم می شود.همچنین درصد بالای جوجه های ناقص در هنگام هچ  ناشی از همین موضوع می باشد

مقدمه:این مقاله موضوعاتی را در باره ی کاهش باروری ( نطفه داری )در خروس های مادر گوشتی که ناشی از افزایش سن آنها است مورد بررسی تفصیلی قرار می دهد و یک تکنیک مدیریتی جدید بنام Intra- spiking را در این زمینه مورد بحث و بررسی قرار می دهد. این تکنیک در ابتدا در چندین مطالعه ی رفتاری در دانشگاه Georgia (UGA ) مورد تحقیق و بررسی قرار گرفت. برنامه ی اینترا اسپایکینگ توسعه داده شده است و بطور تجربی برای اولین بار در کمپانی اجداد کاب ( Cobb- Vantress ) بکار برده شد.
1-کاهش باروری مرتبط با سن در خروس مادر گوشتی
گله های مادر گوشتی می توانند به سطوح عالی باروری ( بالای 95% ) در آغاز دوره تولید مثلی ( 40- 30 هفتگی ) نائل شوند، اما باروری بسرعت پس از 45-40 هفتگی ( تداوم باروری پایین ) کاهش می یابد. میزان باروری در بیشتر از 70-65 هفتگی از نقطه نظر اقتصادی خیلی پایین می باشد و در این سن معمولاً گله حذف و فروخته می شود.
عملکرد تولید مثلی نسبتاً پایین گله ی مادر گوشتی، بطور طبیعی مربوط به پیشرفت ژنتیکی آنها برای صفات تولیدی است. بعلاوه این همبستگی ژنتیکی منفی شدید بین صفات تولیدگوشت و تولید مثلی ، دو مساله ی ژنتیکی دیگر بطور بالقوه در این راستا وجود دارد. مدیریت پرندگان با تولید بالا ، ممکن است دشوارتر باشد ، و غالباً عملیات مدیریتی، همگام با پیشرفت های ژنتیکیی نیازمند به روز شدن اطلاعات می باشند. بنابراین پرندگان نیاز به یک برنامه ی مدیریتی منظم و هماهنگ برای رسیدن به حداکثر پتانسیل تولیدیشان هستند.

مرغ در سن 6-5/4ماهگی شروع به تخم گذاری می کند که این رقم به نژاد،سلامتی ودیر یا زودرس بودن بستگی دارد.تعدادتخم در نژاد زودرس کمتر ،پرولاپس بیشتر وتخم ها ریزترند.در نژاد دوررس تولید بیشتروعارضه پرولاپس کمتر است .متوسط تولید تخم در یک دوره 180-150عدد است .هر چند در نژادهای خیلی خوب ودر شرایط خوب تغذیه ای تعداد تخم در سال به 250عدد می رسد.
خصوصیات مرغ تخمی خوب :
برای تشخیص یک مرغ تخمگذار خوب می توان با توجه به سوابق مرغ اقدام کرد مثل :رکورد تخم گذاری ،تولک رفتن ،کرچ شدن ،شکل،وزن واستقامت تخم ،وخصوصیات ظاهری مرغ .
خصوصیات ظاهری مرغ  تخمگذار :
تاج : تاج مرغ تخمی بزرگ ،درخشنده ،براق وپرخون وقرمز رنگ است واین علائم همزمان با رشد زرده است .
مقعد: مقعد پهن ،گشاد ،مرطوب وسفید است .
استخوان لگن : فاصله بین دو استخوان لگن در مرغ تخمگذار بیش از دو انگشت است و فاصله بین استخوان لگن وسینه سه انگشت است.
پاها : پاها محکم ،قوی ،سالم ،بدون برآمدگی وانحراف می باشد.
رنگ :شامل رنگ پوست ،رنگ چشم ،رنگ گوش ،رنگ منقار

مقدمه: در حال حاضر، هدف از پرورش طیور تجارتی، رسیدن به بالاترین وزن نهایی و حداکثر تولید تخم مرغ به ازای هر واحد مصرف خوراک می باشد. بهر حال بین صفات تولیدی و پاسخهای سیستم ایمنی و صفات مربوط به مقاومت به بیماریها همبستگی منفی وجود دارد. به عنوان مثال این همبستگی منفی بین تولید و ایمنی باعث می شود که در در سویه های پرتولید عملکرد و تکامل سیستم ایمنی ضعیف تر باشد. شاید یکی از عوامل ایجاد کننده همبستگی منفی بین صفات تولیدی و پاسخهای ایمنی در طیور، تامین همه احتیاجات فیزیولوژیکی از طریق مصرف اقلام خوراکی محدودی مانند مواد مغذی و میزان دسترسی آنها، باشد. ژنوتیپهایی با وزن نهایی حداکثر نسبت به سویه هایی با وزن نهایی پایین تر، پاسخهای ایمنی ضعیف تری را در برابر آلودگی های ناشی از ای کولای و تیتراسیون آنتی بادی سلولهای ایمنی از خود نشان می دهند. بنابراین امروزه درآمیخته های حاصل از سویه های تجارتی احتمال بروز هر نوع اختلال در پاسخهای ایمنی بیش از هر زمانی احساس می شود. علاوه بر انتخاب ژنتیکی، بعضی از عوامل غیر ژنتیکی مانند غلظت مواد مغذی جیره، قادر است که تظاهر ژنهای مسئول پاسخهای ایمنی را از طریق ایجاد تعییر در میزان بلوغ سیستم ایمنی و همچنین میزان آنتی بادی تولید شده در برابر عفونتها تعییر دهد.

مرغ ها عموماً ترجیح می دهند که در لانه تخمگذاری داشته باشند اما گاهی اوقات هم دیده می شود که بر روی ‏زمین محوطه و یا کف مرغداری تخم گذاشته اند‏‎ .‎
در تحقیق و بررسی ای که در این خصوص توسط دانشگاه علوم پزشکی‎ Bristol ‎انگلستان صورت گرفته محققین ‏در خصوص این مشکل و میزان شیوع آن در مرغداری ها و همچنین عوامل تأثیرگذار بر روی آن از مرغداران ‏تحقیق به عمل آوردند. در واقع محققین در سدد کشف رابطه ای میان عوامل ذیل با شدت و تکرار میزان ‏تخمگذاری بر روی زمین بودند‏‎ :‎
‎-‎تأثیر ژن و گونۀ مرغ ؛ به نظر می آید که گونه های خاصی از مرغ ها این عمل را بیشتر انجام می دهند‏‎ .‎

پرورش اردک یکی از رشته های پرورش طیور می باشد که اگر چه امروزه در برخی از کشور ها توسعه و رشد چشم گیری داشته و به صورت صنعتی انجام می شود ,اما در ایران با آنکه  سابقه تاریخی از دوره ماد ها و هخامنشیان و شاید هم پیشاز آن وجود داشته اما امروزه بسیار ضعیف و کم کار شده استو بیشتر به صورت سنتی در برخی از روستا ها به ویژه در روستا های نواحی شمالی کشور به صورت محدود پرورش داده می شوند.پرورش اردک به مراتب از پرورش مرغ آسانتر بوده و در عین حال گوشت این پرنده نیز بسیار لذیذ بوده و نسبت به پرندگانی همچون مزغ و بوقلمون در برابر بیماری ها مقاوم تر می باشد.
 شناخت اردک:
اردکها از نظر علمی جزء شاخه طناب داران و رده پرندگان و راسته غاز سانان و خانواده مرغابی سانان  می باشد. بدن این پرنده  کشیده و کوتاه بوده و دارای نوک پهنی است . دمای بدن آن 40.7 درجه سانتی گراد وتعداد ضربان قلب آن 312  بار در دقیقه و تعداد تنفس 16 تا 28 بار در دقیقه می باشد.در زیر پوست بدن یک لایه چربی وجود دارد که به عنوان عایق حرارتی عمل میکند پر ها سر تا سر بدن اردک را می پوشانند .از ویژگی مهم این پر ها آن است که حالت روغنی دارند که سبب می شود آب و روطوبت به پوست بدن نرسد.دم اردک دارای 20 تا 24 پر می باشد .پاها کوتاه و دارای 3 انگشت مب باشد و این انگشتان به وسیله پرده هایی به هم وصل هستند.

براي حمل و نقل جوجه به سالن نكات زير بايد رعايت شود
1- از كاميون مناسب استفاده شود
2- قبل از بارگيري كاميون ضد عفوني گردد
3- تخليه و بارگيري سريعا انجام گيرد
4- دماي 22 تا 24 درجه در كاميون براي حمل جوجه كافي است.
كارتن جوجه بايد از جنس مرغوب و محكم باشد. در تابستان در هر كارتن 80 قطعه جوجه و در زمستان در هر كارتن با قطعه جوجه مي ريزند. بين كارتن جوجه ها بايد فضاي كافي موجود باشد تا هوا جابجا شود. و وقتي جوجه ها به مزرعه رسيدند بايد سريعا تخليه گردند. دماي آب مورد استفاده جوجه يكروزه 20 درجه سانتي گراد مناسب است.

تولک بردن گله تخمگذار از دهه 1930در امریکا متداول شد.تولک بردن مرغ گوشتی برای اولین بار در دهه 1370 در بین پرورش دهندگان مرغ مادر ما رواج یافت که بعضا نتایج وعملکردهای متفاوتی برای سیکل دوم تولید در بین پرورش دهندگان در بر داشت.تولک بردن دارای منزایا ومنافع اقتصادی قابل توجهی است.
در این مقاله سعی بر این بوده است که برنامه تولک به طور اصولی مورد بررسی قرارگیرد.امید انداریم که نتوانسته باشیم گوشهای ازنیاز علاقمندان به مطالعه این موضوع را براودهگردانیم.
اصول لازم جهت تولک بردن گله:
1- کاهش وزن بدن:
با کاهش وزن می توان چربی های اضافی بدن را از بین برد،که قطع کامل تولیدرابه دنبال دارد وباعث اماده شدن دستگاه تولید مثلی برای تولید مجدد میشود.به نظر میرسد که کاهش وزن یکی از عوامل مهم در افزایش ماندگاری (Livability)حیوان بوده وسبب حفظ سلامتی پرنده میشود.