درمرغداریها فاکتور های متغیری ازقبیل دی اکسیدکربن
آمونیاک,حرارت و گردوغبار وجود دارد.
تجزیه میکروبی مدفوع وبستر باعث آلودگی هوای مرغداری وتولید گردوغبار و آمونیاک در سالن می شود.
انتشار آمونیاک وذرات معلق درهوا باعث ایجاد بیماری تنفسیدرطیور و همچنین ایجاد بوی بد درمحیط می شود.
صنعت مرغداری عامل 11% ازکل آلودگی هوایی است که صنعت کشاورزی

در انگلستان ایجادمی کند یعنی بالغ بر 22000 تن درسال.

آمونیاک
محرک و بیرنگ است
ازتجزیه میکروبی مواد نیتروژن دار بسترحاصل میشود.
بیشتردراواخر دوره پرورش جوجه های گوشتی و مرغان اجداد تخمگذار تولید می شود.
میانگین غلظت 6/1 تا 30 قسمت در میلیون
هرپرنده به میزان9/8تا8/19میلیگرم درساعت در انتشار آمونیاک نقش داردیا 2208تا8294میلیگرم درساعت برای هر50کیلوگرم .
تاثیرغلظت آمونیاک برانسان

بالا رفتن غلظت گاز آمونیاک باعث سوزش چشم وحالت تهوع می شود.
میزان15قسمت درمیلیون باعث ناراحتی انسان میگردد.
حداکثر غلظت مجازبرای 8ساعت مجاورت50قسمت درمیلیون تعیین شده است.
تاثیر آمونیاک برعملکرد جوجه های گوشتی

حساسیت بهE.coliوالتهابات حاد با علاماتی از قبیل احتقان عروق وادم وافزایش گلبولهای سفید در سیستم تنفس.
کاهش رشدواختلال درغذای مصرفی(در105قسمت درمیلیون ، 10/5%کاهش درغذای مصرفی)
کاهش وزن درغلظت25قسمت درمیلیون جزئی ودرمجاورت 50 و200قسمت درمیلیون به ترتیب10و25%.
ایجاد تاول در سینه وافزایش مصرف آب و افزایش مرگ و میردر100قسمت درمیلیون .
درغلظت 150قسمت درمیلیون :کراتوکنژکتیویت,تراکئیت وازبین رفتن مژه های تنفسی.
غلظت 30قسمت درمیلیون درمرغان تخمگذاربرتولید تخم مرغ و وضعیت عمومی بدن آسیب می رساند.
مشکل آمونیاک بعد ازمصرف غذاو تلفات در رده سوم اهمیت قرار دارد.
فاکتورهای موثر درتولید آمونیاک
دمای هوا,سرعت تهویه, رطوبت وسن بستر, pHبستر, جنس بستر,تراکم وسن پرندگان.
تهویه, رطوبت ودما موثرترند.

دما:
-افزایش فعالیت میکروارگانیسم ها
-افزایش سرعت انتشار آمونیاک
-حداقل آمونیاک درتابستان نسبت به زمستان مشکل آفرین تر است
تهویه:
- افرایش انتشاروبیرون راندن آمونیاک ازسالن.
- تغییر در رطوبت ودمای سالن با وارد کردن هوای تازه
رطوبت:
- ازطریق تغییر درpHبستر.
- درpHکمتراز7 آمونیاک رهاشده از بستر کم است.
- درpHبیشتراز8انتشار آمونیاک افزایش میابد.

با افزایش pH درتهویه ثابت غلظت آمونیاک زیاد می شود.
در زمستان با کاهش دما روبه رو هستیم که باعث کاهش تهویه وجلوگیری از اتلاف انرژی و حرارت می شود در نتیجه با افزایش رطوبت و غلظت آمونیاک تا حد کشنده مواجه خواهیم شد .
با افزایش سن طیورغلظت آمونیاک سالن افزایش میابد به طوری در هفته هفتم پرورش به 5/15میکرولیتر در لیترمی رسد .
میزان پروتئین جیره نیز در تولید آمونیاک نقش دارد.
وجود این فاکتورها علی رقم ایجاد مشکلات ,باعث بهبود درطراحی ساختمان هایمرغداری ومدیریت بستر شده است..
کنترل تولید آمونیاک
تهویه مناسب.
عایق بندی سالن و استفاده از آبخوری پستانکی وفنجانی.
استفاده از زئولیت برای جذب رطوبت.
عصاره یوکا ساپونین:
- درفعالیت اوره آز اختلال ایجاد می کند.
- با اضافه کردن در هفته آخرپرورش ودرکل دوره به ترتیب38 %و50% تولیدآمونیاک را کاهش میدهد.
باتعین pHهوای سالن میتوان غلظت آمونیاک را تعیین کرد که در روشهای زیر کاربرد دارد.
پارا فرمالدئید:
- 4.5کیلوگرم برای هر26مترمربع بستر.
- غلظت را از 100قسمت درمیلیون به 5 می رساند.
- 21روز دوام دارد.
محلول فسفریک اسید2/5 مولار به میزان 1/7لیتردر متر مربع
.آلومینیم سولفات و فروس سولفات به ترتیب 99%و58% در کاهش آمونیاک بستر موثرند.
استفاده از60% اسید استیک و40% اسید پروپیونیک به نسبت 1%و3%وزنی:
- در دو هفته و سه هفته اول به ترتیب غلظت را به1%و3%حالت اصلی می رساند.

پاد آمونیاک:
- محصول 1999 آمریکا و به صورت پودر است.
- در سیستم قفس بعد ازهرنوبت کود کشی وهردو هفته یکبارروی کود پاشیده میشود.
- در سیستم بستر : یک روز قبل از جوجه ریزی برای تمام دوره. مزایای پاد آمونیاک:
- کاهش رطوبت بستر.
- کاهش حشرات و کنترل بیماری کوکسیدیوز.
- جلوگیری ازاشاعه بوی زننده.
- وجود فسفر غیر محلول بالا در کود حاصله.
اثر گرد وغبار بر عملکرد جوجه گوشتی
قرارگرفتن ذرات بزرگ(3/7-7میکرومتر) در قسمت جلویی سیستم تنفسی.
پخش شدن ذرات ریزتر در تمام قسمتهای سیستم تنفسی.
حساسیت به E.coli تا سن 4 هفتگی.
افزایش مرگ و میر.
درمحیط فاقد گردو غبار در هفته 4و7 به ترتیب 45و165گرم افزایش وزن داریم.
فاکتورهای موثردرتولید گرد وغبار
دما:
- کاهش گردو غبار در دمای کمترا ز10درجه سانتیگراد.
- افزایش گردوغبار در دمای 6/15تا1/21درجه سانتیگراد.
- کاهش گردوغبار در8/37درجه سانتیگراد.
تراکم پرندگان:
- افزایش استرس ودمای سالن.
- افزایش بار میکروبی موجود در فضای سالن.
رطوبت:
- با غلظت گردو غبار رابطه عکس دارد .
- ایجاد سطحی مناسب برای تجمع ذرات و میکروارگانیسم ها.

تهویه:
- در زمستان مشکلات بیشتری ایجاد میکند.
غذا:
- نوع غذا و روش غذا دادن.
- ذرات غذایی منبع مهمی از گردو غبار در کارخانه های خوراک اند.
شدت نور:
- افزایش هیجان واسترس .
وزن و سن:
- افزایش گردو غبار در 6 هفته ابتدایی پرورش.
- بین هفته 7و8 پرورش افزایش گردو غبارنداریم.
سیستم پرورش:
- میانگین غلظت گردو غبار در سیستمهای پن بندی،قفس وبستربه ترتیب2/8و1/7و10/1 گرم میباشد.
غلظت گردو غبار در طول زمستان بیش از تابستان و درطول روز بیش از شب است.
کنترل تولید گردو غبار
کنترل تمامی فاکتور ها غیر ممکن است.
کاهش تراکم پرندگان:
- 50%کاهش گردو غباربا کاهش تراکم تا50%.
که با ده برابر کردن سرعت فن برابری میکند.
- ازلحاظ اقتصادی مفید نیست.
افزایش رطوبت:
- کاهش گردوغبار.
- افزایش آمونیاک.
کنترل گردوغبار غذا:
- افزایش رطوبت در دانه غلات قبل از له کردن و
آرد کردن به ترتیب تا 82و78%باعث کاهش
گردو غبار میشود.
رساندن رطوبت بستربه 25%و تهویه مناسب.

نتیجه گیری
بهترین روش در کاهش تو لیدآمونیاک وگردوغبارجلوگیری ازبه وجودآمدن عوامل تولید کننده آنها می با شد که با مدیریت بستر و رساندن رطوبت بستر به محدوده 25% ونیزتهویه مناسب و تهیه جیره متعادل و... این امر قابل تحقق است وکاهش در هزینه تولیدوافزایش درآمد نیزخواهیم داشت.