پیشرفتهای سریع صنعت مرغداری در طول ۴۰ سال گذشته باعث به وجود آمدن نژادهائی با رشد بسیار سریع شده است.امروزه مرغهای گوشتی پرورش داده می شود که در طول ۴۰ روز به وزنی معادل ۲ کیلوگرم می رسد.پیشرفتهای سریع صنعت مرغداری در طول ۴۰ سال گذشته باعث به وجود آمدن نژادهائی با رشد بسیار سریع شده است.امروزه مرغهای گوشتی پرورش داده می شود که در طول ۴۰ روز به وزنی معادل ۲ کیلوگرم می رسد.علیرغم اینکه این امر باعث شده است که طول دوره پرورش کوتاه تر شود و در واحد زمان تولید بیشتر گردد ، تاثیرات منفی نیز بر روی سلامتی حیوان داشته است.حال سوال اینستکه برای رفع این مشکل چه باید کرد.

در کنار پیشرفتهای ژنتیکی تغذیه آزاد و نامحدود به عنوان یک اصل در راه رسیدن به وزنهای مطلوب به مورد اجرا گذاشته شده است ، به عنوان مثال جوجه ها در زمان تولد ۴۵ گرم و در ۲۸ روزگی ۱۱۰۰ گرم و تا ۴۰ روزگی ۹۰۰ گرم نیز اضافه وزن پیدا می کنند.
در حال حاضر به نظر می رسد که تغذیه نامحدود برای رشد سریع باعث جمع شدن چربی در محوطه شکمی می شود و این بدان معنی است که انرژی در بدن به مصرف نرسیده و باعث افزایش چربی شده است.
روش غذائی نامحدود غذائیت را بالا نمی برد به خصوص وقتی که دریافت پروتئین و انرژی بیش از نیاز بدن است .با توجه به اینکه بیش از ۷۰ درصد هزینه ها مربوط به تغذیه می باشد به نظر می رسد که این امر از نظر اقتصادی به صرفه نمی باشد.
برای رفع این مشکل روشی به کار می رود که به آن رشد جبرانی اتلاق می شود.بدین معنی که در دوره ای از سیکل تولید تغذیه محدود و در دوره ای دیگر تغذیه نامحدود می شود ، بدین ترتیب مشکل چربی به میزان بسیار زیادی حل می شود.

تاثیر تغذیه محدود بر روی مشخصات لاشه
استراتژی رشد جبرانی تا رسیدن مرغ به بازار سبب می شود که چربی در لاشه جمع آوری نشود .به نظر می رسد که به جای تغذیه مداوم و نامحدود بایستی تاثیر تغذیه افزایش یابد.

بیماریهای شایع در اثر رشد سریع
رشد سریع جوجه های گوشتی در مقایسه با اجداد آنها که رشد طبیعی داشته اند سبب می شود که اشکالاتی در استخوان بندی به وجود بیاید و استراتژی تغذیه جبرانی با کم کردن سرعت رشد فرصت کافی برای رشدونمو استخوانها و اسکلت بندی به وجود می آورد و در نتیجه سبب کاهش تلفات می گردد.
از سوی دیگر کاهش سرعت رشد باعث کاسته شدن بیماریهائی از قبیل آسیت ، سلولیت ، سندروم مرگ ناگهانی و اختلالاتی از قبیل دیس کندروپلازی می گردد.
یکی دیگر از مشکلات مرغهای گوشتی که در اثر تغذیه نامحدود به وجود می آید رشد سریع ماهیچه ها در دوران اولیه رشد می باشد که مانع تکامل استخوان بندی که محافظ توده عضلانی بدن است می شود و باعث عارضه کندروپلازی تی بیا می گردد که از اختلالات شایعی است که در اثر هیپرترونی صفحه رشد تی بیا به وجود می آید که در صورت موازنه نسبت کلسیم به فسفر این عارضه کاهش می یابد ، ولیکن بهرحال تغذیه محدود می تواند باعث کاهش این عارضه می گردد.

آسیت
آسیت از عوارض شایع در تلفات مرغ گوشتی می باشد که در گذشته فقط در نواحی مرتفع دیده می شد در حالیکه هم اکنون می تواند در هر نقطه ای دیده شود.عوامل متعددی سبب آسیت می شوند منجمله رشد سریع ، غذای پرکالری ، شرایط محیطی نامناسب مثل حرارت وضعیت تهویه. در این شرایط مایع در حفرات بدن جمع شده و منجر به هیپرتروفی بطن راست و نارسائی قلبی می گردد.

سلولیت
سلولیت به وسیله E.Coli ایجاد شده و از علائم آن وجود خراشهای عفونی روی سطح پوست می باشد.پرندگان آلوده کیفیت لاشه خوبی ندارند .این بیماری در پرندگانی به وجود می آید که آهسته پر در می آورند.

رشد سریع ممکنست میزان شیوع این بیماری را افزایش دهد اگر چه هنوز این موضوع روشن نشده است .
چگونه می توان میزان رشد را کاهش داد.

محدود کردن تغذیه
جوجه های گوشتی در سه هفته زندگی به سرعت رشد می کنند ، به عنوان مثال وزن بدن تا سه هفته اول از ۴۵ گرم به ۷۰۰ گرم می رسد .تاثیر تغذیه در این دوره بسیار زیاد است ، افزایش وزن در این دوره مربوط به کسب پروتئین می باشد.
از آنجائیکه سرعت رشد در دوران اولیه پرورش سریع می باشد ، بایستی ترتیبی اتخاذ شود که در این دوره محدودیت غذائی در نظر گرفته شود.به عبارتی فقط به اندازه انرژی لازم تغذیه صورت گیرد.
محدودیت غذایی در اوایل زندگی ، پروتئین در دسترس را کاهش و تاثیر انرژی را افزایش داده ، باعث تغییر در ترکیب لاشه می گردد.

کاهش غلظت غذائی
علاوه بر محدودیت غذا از نظر کمی از نظر کیفی نیز می توان محدودیت قایل شد ، رقیق کردن غذا سبب کاهش غلظت مواد غذائی می شود ، بخصوص مقدار پروتئین و انرژی .موازنه مقدار پروتئین و انرژی سبب می شود که پرنده برای تولید انرژی چربی از چربی بدن خود استفاده کند.
عیب این روش تغذیه اینست که برداشت غذا افزایش یافته ، در نتیجه هزینه ها بالا می رود.

بکارگیری محدودیت در روشنائی
نور دائم ، پرنده را هر چه بیشتر به خوردن تشویق می نماید و بدین ترتیب می تواند به حداکثر رشد برسد .اجرای محدودیت در روشنائی در اوایل دوره پرورش میزان رشد را کاهش می دهد ، می توان تا سن دوهفتگی مدت روشنائی را کم و سپس به تدریج طول روز یا روشنائی را افزایش داد و در نهایت آنرا به ۲۳ ساعت رساند.

نتیجه گیری
با توجه به اینکه شرکتهای تولید کننده جوجه های گوشتی همواره درصدد افزایش وزن بدن پرنده در زمان هر چه کوتاه تر هستند و هم اکنون می خواهند آنرا به کمتر از ۴۰ روز نیز برسانند ، پرورش مرغ گوشتی روز به روز پیچیده تر و مشکل تر می شود.بایستی توجه نمائیم که چنین سرعت رشدی عوارض جدی در سلامت گله خواهد داشت.

منبع: aftabir.com