- تهویه

طی دوره جوجه كشی اكسیژن مورد نیاز جنین توسط منافذ موجود در پوسته تخم مرغ تامین می شود.دی اكسید كربن نیز از همین منافذ خارج می گردد.میزان اكسیژن مورد نیاز جهت رشد جنین حدود21%می باشد.به ازای هر1%كاهش میزان اكسیژن 5%میزان جوجه دهی كاهش می یابد.همچنین عدم خروج دی اكسید كربن وتجمع آن در اطراف تخم مرغها منجر به كاهش درصد جوجه درآوری می شود.چنانچه غلظت دی اكسید كربن به 5%برسد درصد جوجه درآوری به صفر خواهد رسید.حداكثر میزان افزایش غلظت دی اكسید كربن ماشینهای جوجه كشی 5%می باشد. تهویه مشابه سالنهای پرورش اعمال می گردد وچون اكسیژن احتیاج است ودی اكسید كربن دفع می گردد در نتیجه در زمستان گرم ودر تابستان باید سرد باشد.در جوجه كشی فشار مثبت در تهویه مطلوب تر است و جهت تهویه از سمت تمیزترین قسمتها (سترها) به آلوده ترین بخش (اتاق شستشو) می باشد.بین قسمتهای مختلف درها دوطرفه هستند و از هر طرف قابل بازشدن می باشد.اگر تهویه در قسمتهای مختلف به صورت مجزا انجام شود مطلوبتر می باشد.

- چرخش تخم مرغها

نحوه قرار گرفتن تخم مرغها به صورتی است كه قسمت پهن آنها به طرف بالا باشد،درغیر این صورت سر جوجه در قسمت باریك قرار می گیرد و قادر به تنفس نبوده وازبین می رود.چرخاندن تخم مرغها عملی است كه در جوجه كشی طبیعی توسط خود مرغ انجام می شود وعدم توجه به آن منجربه كاهش جوجه درآوری می شود زیرا جنین به پوسته تخم چسبیده و تلف می شود.همچنین نزدیكی نطفه به پوسته باعث افزایش تبخیر آب از جنین می شود.عمل چرخاندن موجبات گرم شدن یكنواخت تخم مرغها را نیز فراهم می كند.این عمل چندین بار در طی روز انجام می گیرد و توسط میله ای كه در زیر صفحه تخم مرغ قرار دارد صورت می پذ یرد.تعداد دفعات چرخش در طی روز حداقل 6-4 بار و در ماشینهای بزرگ جوجه كشی هر 2ساعت یكبار انجام می شود.

2) هچر:

سه روز باقی مانده، یعنی از روز 21-19 تخم مرغها را در داخل دستگاه هچر(جوجه گیر) قرار می دهند كه دمای آن5 /37 درجه و رطوبت آن 75%است.

در دستگاه هچر از سه عامل از عوامل چهارگانه مذ كور در ستر مورد توجه می باشد:

- دما

- رطوبت

- اكسیژن

علت رطوبت بیشتر در دستگاه هچر به این علت است كه بعد از روز 19جنین تنفس دارد ودی اكسید كربن و آب تركیب شده و منجر به شكستگی پوسته ها می شوند.همچنین جنین در روز 19مقداری از كلسیم پوسته را برداشت می كند ( 120میلی گرم در طول 21روز) .

در طی دوره 21روزه جوجه كشی تخم مرغها 18 روز در ستر و 2 روز در هچر قرار دارند، ازاین رو نسبت دستگاه ستر به هچر باید 1به 6باشد.در این صورت اگر هر روز بخواهیم تخم مرغها را ست كنیم،بعضی روزها هچر خالی می شود به همین دلیل هر سه روز یكبار تخم مرغها را ست می كنیم.زمان انتقال تخم مرغها ازستر به هچر به شرایط تخم مرغها نیز بستگی دارد.در حقیقت زمانیكه 2-1%تخم مرغها نوك زده شوند زمان انتقال تخم مرغ است.

بهداشت وبیماریهای جوجه كشی

جوجه كشی به دلیل وجود نور، موادغذایی، رطوبت كافی و…بهترین محل آلودگی می باشد.ازاین رو توجه به نكات بهداشتی اهمیت بسیاری داردزیرا تولید جوجه های سالم منجر به تولید گله هایی باتولید مناسب می گردد.

برخی ازامراض ازطریق تخم به جوجه ها منتقل می شوند،از جمله میكروارگانیزمهای گروه سالمونلا كه تاثیر زیادی در جوجه درآوری دارند.گروهی از امراض كه از طریق تخم به جوجه منتقل نمی شوند به طور غیر مستقیم و با تاثیر بر خصوصیات تخم مرغ موجب كاهش جوجه درآوری می شوند.ازجمله بیماریهای نیوكاسل و برونشیت مزمن كه ازطریق تغییرشكل دادن تخم مرغ و افزایش منافذ آن جوجه درآوری راكاهش می دهد.تخم مرغهای جوجه كشی باید تمیز شده ،در ظرف و انبارهای تمیز نیز ذخیره شوند،البته شستشوی تخم مرغها زمینه نفوذ میكروبها به داخل تخم مرغ را فراهم می كند ازاین رو شستن تخم مرغها توصیه نمی گردد و در صورت لزوم باید از آب ولرم حاوی مواد ضدعفونی كننده ،آهن وفاقد ید استفاده شود.

علاوه براین، وسایل جوجه كشی نیز باید با آب گرم و مواد ضدعفونی كننده شسته شوند.برای ضدعفونی كردن معمولا از گاز فرمالین استفاده می شود.به طور معمول تخم مرغها طی دوره جوجه كشی نیز مورد ضدعفونی قرار می گیرند. عمل ضدعفونی در ستر و هچر نیز ممكن است انجام شود،در این صورت میزان گاز و زمان ضدعفونی در هچر باید كمتر از میزان گاز وزمان ضدعفونی ستر باشد.

مواد زائد حاصله از جوجه كشی منبع مناسبی جهت رشد میكروبها می باشند، به همین دلیل این مواد سوزانده می شوند و یا در چاه های مختص به این امر دفن می گردند و موادی نظیر تخم مرغهای غیربارور، جنین های مرده و پوسته تخم مرغ به عنوان غذا در جیره طیور به كار می رود.این مواد پخته و خورد می شوند و به عنوان منبع كلسیم و پروتیئن مصرف می شوند.

خارج شدن جوجه ها ازماشین جوجه كشی

جوجه ها در روز21 و یا با كمی تاخیر از تخم خارج می شوند و جوجه ها پس از خروج از تخم مدت 24ساعت در ماشین باقی می مانند تا كاملا خشك شوند.طی زمان مذكور جوجه ها نیازی به آب ومواد غذایی ندارند و تمامی مایحتاج خود را از ذخایر زرده تامین می كنند.پس از گذشت 24 ساعت جوجه های ناسالم كه شامل جوجه های ضعیف، فلج و آنهایی كه دارای ورم ناف و مقعد چسبیده هستند جدا و دور ریخته می شوند و جوجه های سالم برای فروش آماده می شوند.

خدمات جوجه كشی

1) تعیین جنسیت:

جدا كردن خروس و مرغ در یك روزگی در نژادهای سنگین به دلیل رشد بیشتر خروس از مرغ و احتیاحات غذایی بیشتر خروس در مقایسه با مرغ، نر و ماده از یكدیگر جدا می شوند، زیرا در این صورت چنانچه هر دو جنس با هم پرورش داده شوند جیره غذایی متناسب با نیاز مرغ برای خروسها كافی نخواهد بود و جیره غذایی متناسب با نیاز خروس عناصر غذایی زیادتر از حد توصیه برای مرغها را دارا می باشد.

در نژادهای سبك یا تخمگذار رشد خروسها در حدی نیست كه بتوان از آنها جهت تولید گوشت استفاده كرد.همچنین فقط ،جوجه مرغها جهت تخمگذلری استفاده می شوند، در نتیجه جوجه خروسها از بین می روند و یا در بازاربا قیمت پایین تری به فروش می رسند.

در نژادهای دو محصوله نیز بسته به نظر تولید كنندگان خروس و یا مرغ در اختیار آنها قرار می گیرد، پس در اینجا نیز تعیین جنسیت ضروری به نظر می رسد.

راه های تعیین جنسیت

1) آتوسكسینگ: برای مشخص نمودن جنس جوجه های یكروزه از صفاتی همچون رشد و یا رنگ پرها استفاده می شود.

2) آزمایش كلوآک (روش ژاپنی): از آنجایی كه استفاده از رنگ پر و بال و یا رشد پرها مشكل می باشد، روش ژاپنی كاربردی تر است.در این روش از راه مقعد و وجود برجستگی مقعد در خروسها كه مرغها فاقد آن هستند تعیین جنسیت صورت می گیرد.برجستگی مقعدی در تمام جوجه ها فرمهای متفاوتی دارد و به اشكال دكمه ای، عمودی و سه قلو دیده می شود.تشخیص جنسیت در این روش 100%نیست و توجه به نكات دیگر نیزبه تشخیص بهتر كمك می كند.تعداد كسانی كه در این امر تخصص دارند محدود می باشد و به همین دلیل دستمزد قابل توجهی دریافت می كنند.

2) نوك چینی وقطع تاج:

در این قسمت نوك جوجه ها را كوتاه می كنند رشد نوك در آینده در حدی خواهد بود كه مانع صدمه زدن به سایر جوجه ها شود.جوجه های تخمگذار علاوه بر نوک چینی د ریك روزگی در مواقع شیوع كانی بالیزم نیز یكبار دیگر نوك چینی می شوند.صدمه به تاج در مرغان تخمگذار به خصوص دسته ای كه در قفس نگهداری می شوند در میزان تولید تاثیر گذار هستند.

3) انتقال وتحویل جوجه های یك روزه:

به مدت 3- 2روز ذخیره زرده به عنوان منبع غذایی جوجه ها مورد استفاده قرار می گیرد.در زمینه حمل و نقل جوجه ها از محل جوجه كشی به محل پرورش باید دقت لازم را نمود، جوجه ها پس از قرار گرفتن در محل پرورش باید خیلی سریع به آب و غذا دسترسی یابند.

4) واکسیناسیون:

واکسنها معمولا پس از خارج شدن جوجه ها از جوجه کشی و طی دوران پرورش بکار گرفته می شوند زیرا بعلت مصونیـتی که از مادر به جوجه منتقل می شود در یکی دور روز اول واکسنها بی اثر هستند، ولی امروزه در بیشتر موسسات جوجه کشی جوجه های تخمگذار را بر علیه بیماری مارک واکسینه می کنند.

جوجه كشی مصنوعی شترمرغ

شتر مرغ ماده معمولاً بین ساعت 4 تا 7 بعدازظهر تخمگذاری می كند. بلافاصله بعد از تخم گذاری بایستی تخم ها توسط كارگر جمع آوری شده و به محل جوجه كشی منتقل شوند.

دوران جوجه كشی 42 روز می باشد. درجه حرازرت دستگاه جوجه كشی 3/36 درجه سانتی گراد و رطوبت در حدود 20 تا 25 درصد است. وزن تخم به طور متوسط در حدود 5/1 كیلوگرم بوده و در پایان دوران جوجه كشی بایستی در حدود 13 تا 15 درصد از وزن تخم كاهش پیدا كند. در غیراینصورت ممكن است مشكلاتی در جوجه در آوری ایجاد گردد. معمولاً تخم ها به مدت یك هفته جمع آوری و در درجه حرارت و رطوبت مناسب نگهداری شده و سپس تخم های بی نطفه از دستگاه خارج می گردند. درروز سی و هشتم تخم ها به هچر منتقل شده و تا زمان خروج از تخم در دستگاه باقی می مانند. بهتر است جهت خشك شدن و فعالیت نسبی پرنده، به او اجازه داد تا به مدت 6 تا 12 ساعت دردستگاه هچر باقی بماند و سپس خارج گردد. بهداشت دستگاه و سالن جوجه كشی بسیار مهم بوده و بایستی حتی الامكان از ورود افراد متفرقه به محیط جوجه كشی خودداری شود. جوجه ها به هنگام تولد وزنی در حدود700 تا 1000 گرم دارند. بند ناف توسط آیودین ضدعفونی می گردد. كف بینی های هچری نیز باید اصطكاك كافی داشته باشند تا از بازشدن پاها درجوجه جلوگیری به عمل آید. چنانچه جوجه نتواند از تخم خارج شود بایستی به جوجه كمك شود. این امر نیاز به كسب تجربه كافی داشته و هر گونه مداخله عجولانه سبب نتایج منفی درهچ خواهدشد.

 

پرورش جوجه:

پس از خروج از تخم جوجه ها بایستی درحرارت 30 تا 32 درجه سانتی گراد قرار گیرند. بهتر است این حرارت در زیر منبع حرارتی (لامپ هیتر، مادر مصنوعی) برای جوجه مهیا شده و اجازه انتخاب را برای جوجه فراهم آورد. در صورتی كه شرایط جوی اجازه دهد می تواند جوجه را 24 ساعت بعداز درآمدن از تخم در فضای آزاد قرارداد. مراقبت از جوجه در سنین اولیه بایستی با دقت انجام شود. بهداشت سالن كاملاً رعایت شده و شب ها شرایط مناسب از نظر دما و تهویه برای جوجه ها فراهم شود. عفونت كیسه زرده از متداول ترین علل مرگ و میر جوجه ها تا سن حدود 14 روزه گی است. این عفونت می تواند از طریق تخم، دستگاه جوجه كشی، بندناف و نیز غذا و خوردن مدفوع(از طریق روده) به كیسه زرده منتقل شود. عدم جذب به موقع كیسه زرده باعث عفونت و مرگ جوجه خواهد شد. هرگونه استرس نیز می تواند شرایط را برای باقی مانده كیسه زرده در بدن جوجه و عفونت آن فراهم نماید. از دیگر علل مرگ و میر در جوجه ها را می تواند عفونت های باكتریایی، اسهال و مشكلات فیزیكی پانام برد. غذا 24 ساعت بعداز هچ بایستی در اختیار جوجه قرار گیرد. غذا بایستی دارای انرژی و پروتئین بالا و از نظر املاح معدنی وویتامین ها بالانس باشد. چند روزی طول می كشد تا جوجه خوردن آب و غذا را بیاموزد واین مدت زمان كافی را برای جذب كیسه زرده فراهم می نماید. قرار دادن یك جوجه بزرگ تر در میان جوجه های تازه به دنیا آمده عمل آموختن خوردن و آشامیدن را به جوجه ها آسان می سازد. جوجه های مریض و غیرفعال را بایستی سریعاً از سایر پرندگان جدا نموده و در فضای دیگر تحت درمان قرار داد.

انباشتگی اجسام خارجی از قبیل سنگ، چوب و ساقه در پیش معده و سنگدان از دیگر عوامل مرگ و میر جوجه ها تا سن چهارماهگی می باشد. هرگونه استرس از قبیل بالانس نبودن جیره (از نظر موادغذایی ، مواد معدنی وویتامینه و غیره) نیز بیماری و عدم آرامش و سلامت پرنده می تواند به این مسأله منجر گردد. بنابراین حتی الامكان سعی شود محیط پرورش جوجه ها عاری از هرگونه اجسام خارجی باشد. واكسیناسیون جوجه ها علیه بیماری نیوكاسل در كشورمان الزامی است. تلفات ناشی از این بیماری توسط بعضی از مزارع در ایران گزارش شده است. جوجه ها به بیماری آنتروتوكسمی نیز حساس هستند. واكسیناسیون جوجه علیه این بیماری توصیه می گردد. این بیماری غیرواگیر بوده و عامل اصلی آن استرس است. (تغییرات جیره حمل و نقل، ترس، تراكم جوجه هاو....) جوجه ها به سرعت رشد كرده و درسن یك ماهگی در حدود 3 تا 6 كیلوگرم وزن دارند. با افزایش سن جوجه ها بایستی فضای بیشتری در اختیار آنان قرار داد. گردشگاه جوجه ها بایستی دارای سایبان بوده و خاك بهترین انتخاب به عنوان بستر می باشد. بستر فضای مسقف بهتر است از جنس بتن باشد تا به راحتی بتوان آن را شست وشو داد و ضدعفونی كرد. در بعضی از مزارع از سیستم حرارت زیرزمینی به عنوان منبع حرارت استفاده می نمایند.

این مسأله باعث گرمی بستر و آرامش پرنده و نیز كاهش تلفات ناشی از عفونت كیسه زرده خواهد شد. در سن سه ماهگی جوجه ها وزنی بین 20 تا 30 كیلوگرم خواهند داشت. بعداز سن 3 ماهگی جوجه ها نسبتاً مقاوم بوده و تلفات كاهش می یابد. بعداز سن 3 ماهگی بیشتر تلفات ناشی از مسائل فیزیكی است. از سن سه ماهگی تا پایان یكسالگی (زمان كشتار) جوجه ها در فضاهای محصور نگهداری می شوند. معمولاً به ازاء هر پرنده، حداقل 50 متر مربع فضای گردشگاه در اختیار قرار می گیرد. فضای سایبان برای هرپرنده نیز 5 متر مربع است. بنابراین بعداز سن سه ماهگی پرندگان نیاز به سالن های بسته نخواهند داشت. بعداز سن سه ماهگی پرندگان به سرما و گرما بسیار مقاوم هستند. پرندگانی كه به عنوان مولد انتخاب می شوند بعداز سن یكسالگی از جیره های نگهداری استفاده می نمایند.